Op pad met Nederlandse waterschappers van het InspirAgua programma in Colombia
Alhoewel ik al een tijdje in Colombia ben voor mijn scriptie onderzoek naar de karakteristieken van overstromingsrisicomanagement in het Atlántico departement, kreeg ik afgelopen maand de mogelijkheid om even uit mijn onderzoeksbubbel te stappen en te ervaren hoe informatie-uitwisseling wordt georganiseerd binnen het InspirAgua programma (de Colombiaanse versie van de Blue Deal). In deze blog zal ik kort het programma toelichten, de werkbezoeken samenvatten en kort toelichten wat ik van deze ervaring geleerd heb.
Blue Deal / InspirAgua
Het Blue Deal programma is een gezamenlijk initiatief van de Nederlandse Waterschappen (Dutch Water Authorities — DWA), het Ministerie van Buitenlandse Zaken, en het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Het programma is dit jaar begonnen en loopt tot en met 2030 met het doel om voor ten minste twintig miljoen mensen in veertig verschillende stroomgebieden de waterveiligheid, waterbeschikbaarheid en waterkwaliteit te verbeteren. Colombia is een van de negen landen waar het programma is begonnen onder de naam InspirAgua. Het programma werkt samen met vijf (clusters van) regionale waterbeheerders. Centraal in deze samenwerkingen staat het ondersteunen bij activiteiten die de uitvoeringskracht van deze waterbeheerders versterken. Dit gebeurt voornamelijk door het stimuleren van voldoende kennis en expertise, het goed functioneren van de organisatie, en een goede samenwerking met andere belangrijke stakeholders. Aan het programma leveren op dit moment zo’n veertig waterexperts van tien Nederlandse waterschappen een bijdrage door middel van verschillende werkbezoeken die kennisuitwisseling stimuleren. Thema’s zijn uiteenlopend maar kunnen zich toespitsen op de opzet van een monitoringsysteem, de ontwikkeling van hydrologische modellen, het beheer en onderhoud van afvalwaterzuiveringen en ondersteuning in samenwerking tussen stakeholders.
Barranquilla & Bogota
In Barranquilla, mijn thuisstad voor deze periode, kwamen Koos Beurskens, Ilmar Kelderman, Christian Huising en Jan Tielen langs bij Cormagdalena. Cormagdalena is de beheerder van de grote rivier Magdalena in Colombia en heeft als hoofdtaak om de scheepvaart te faciliteren door het op diepte houden van de Magdalena rivier. Daarnaast is Cormagdalena ook verantwoordelijk voor het behoud van de hydrologische balans en het duurzaam onderhoud van de rivier Magdalena. Om deze taken beter te uit te voeren zou Cormagdalena graag een monitoring tool ontwikkelen (vergelijkbaar met HERMANA of Hydronet), die voor de scheepvaart gebruikt kan worden om te zien of er wel of niet gevaren kan worden.
In deze week gingen we doormiddel van verschillende gesprekken met medewerkers van Cormagdalena en met andere stakeholders uitzoeken wat er precies voor nodig is om deze wens voor een monitoring tool te realiseren. Ook mochten we de Rio Magdalena van dichtbij ervaren door een boottocht waarbij we van dichtbij de effecten van sedimentatie konden zien. De laatste twee dagen focusten we in Bogota op de inhoud van het ‘waterbeheerplan’ van Cormagdalena dat volgend jaar geschreven wordt. In Barranquilla faciliteerden Ilmar en Christiaan het concretiseren van de benodigdheden van de monitoring tool in de vorm van een stappenplan.
Santander
In Santander ging ik op pad met waterschappers Andrea Swenne en Ellen Bollen-Weide om bouwstenen te verzamelen voor het jaarplan van 2020 voor InspirAgua en voor het 4-jaarlijkse ‘waterbeheerplan’ van het departement en de CAS (milieuautoriteit). We richtten ons voornamelijk op de stappen die gezet moeten worden voor inter-institutionele samenwerking, uitlijning van plannen, en cofinanciering van maatregelen voor het herstel van de wetlands in de Corredor de Manatí. Om ons doel te bereiken organiseerden we samen met de lokale partners verschillende ‘workshops’ (in Colombiaanse stijl) in verschillende delen van het gebied om meer inzicht te krijgen in de moeilijkheden maar vooral ook de mogelijkheden op het gebied van inter-institutionele samenwerking, uitlijning van plannen, en cofinanciering.
Een workshop in Colombia betekent vaak een reeks van presentaties en hoeft niet per sé interactie te betekenen. Daarom begonnen de dagen met een reeks van presentaties van Sonia (ABC Netwerk), de CAS, het departement, Andrea en Ellen en op donderdag een presentatie van een professor van een universiteit in Bucaramanga. Om het toch wat interactiever te maken lieten we mensen op post-it notes een idee schrijven dat ze inspirerend vonden uit de presentaties die ze hoorden, en een idee over wat verbeterd zou kunnen worden in het gebied. Gelukkig hadden we ervoor gezorgd dat de middagen wat interactiever waren. We gingen in twee kleine groepen uiteen om aan twee thema’s te werken: ‘Wat is er nodig om de plannen van verschillende organisaties beter uit te lijnen?’ en‘Wat is er nodig om gezamenlijk investeringen te prioriteren voor het herstel van de wetlands?’ Hier probeerden we de actoren zo concreet mogelijk na te laten denken over wat de eerste stappen zijn voor het verbeteren van het waterbeheer van de Corredor de Manatí en ook hun eigen rol te zien.
Inzichten
Alhoewel er veel leerzame momenten waren, waren dit mijn twee belangrijkste inzichten van de twee weken.
Ten eerste, tijdens veel van mijn interviews, en ook tijdens de verschillende gesprekken en workshops is er altijd een grote focus op wat er in de wet staat. Veel mensen kunnen dan ook de wet precies oprakelen wanneer er gesproken wordt over verantwoordelijkheden. In samenwerking wordt ook vaak als eerste naar de wet gekeken in plaats van naar het probleem waar beide partners te maken hebben. Het kwartje viel pas toen wij (Nederlanders) toekeken hoe de professor van de universiteit anderhalf uur lang alle Colombiaanse milieuwetgeving uitlegde en alle Colombianen driftig aan het mee pennen waren en toen een man alle wetgeving presenteerde die gerelateerd is aan gezamenlijk financieren van maatregelen. Alhoewel ik de extreme focus op de wet ook in mijn onderzoek soms nog steeds als een barrière ervaar snap ik nu ook beter dat wanneer veel dingen nog niet functioneren zoals gewenst, de wet iets is waar je op terug kan grijpen om je doelen te legitimeren en te realiseren.
Ten tweede, voor de werkbezoeken was ik redelijk sceptisch over wat voor bijdrage Nederlandse experts in zo’n kort tijdsbestek kunnen leveren, maar door de werkbezoeken te ervaren heb ik beter kunnen begrijpen waar het om gaat in het programma. Alhoewel de Colombianen zeker geïnteresseerd zijn in hoe wij dingen in Nederland regelen (de ‘droge’ kennis) is het voornamelijk die enorm toegevoegde waarde van onze aanwezigheid die alle betrokken partijen kan helpen om met elkaar in gesprek te gaan en samen plannen te maken voor de toekomst. Het voelde alsof we met onze aanwezigheid een platform konden creëren waar mensen een stem kregen om samen de uitdagingen van nu en de toekomst aan te gaan. Voor mij is de toegevoegde waarde van het programma dus niet zozeer de ‘waterkennis’ die we overbrengen. Het gaat vooral over andere werkvormen en onze aanwezigheid die het verschil maken.
Voor mij waren het twee mooie weken. Het was inspirerend om de waterschappers, maar vooral ook de lokale partners aan het werk te zien. De verschillende gesprekken hebben ook veel van mijn onderzoeksresultaten gevalideerd, dus deze ervaring heeft ook een beetje bijdragen aan mijn onderzoeksbubbel waar ik nu weer in ben beland.
